ΕΞ ΑΠ' ΑΝΕΚΑΘΕΝ, ΑΠ' ΑΝΕΚΑΘΕΝ Ή ΑΝΕΚΑΘΕΝ;

 

Ο σοφός λαός μας, που έχει προικιστεί με μια πληρέστατη γλώσσα για να επικοινωνεί και να συνεννοείται, λέει πως τα λάθη είναι ανθρώπινα. Θεωρείται λογικό μέσα στο πλαίσιο αυτής της πλούσιας γλωσσολογικής ιστορίας να έχουν εμφανιστεί διάφορα λάθη στα οποία είμαστε επιρρεπείς.

Φυσικά, θα πουν κάποιοι, περισσότερη σημασία έχει να συνεννοούμαστε και λιγότερη να ακολουθούμε αρχαιοπρεπείς κανόνες ή λόγιους τύπους που δεν μας «έρχονται εύκολα». Ωστόσο, σίγουρα θα έχετε βρεθεί στην αμήχανη θέση να σας διορθώσουν έπειτα από μια προφορική γκάφα θέλοντας να ανοίξει η γη να σας καταπιεί.

Αναρωτηθήκατε ποτέ τι πραγματικά ισχύει στην περίπτωση του «ανέκαθεν», «από ανέκαθεν» ή «εξ απ'ανέκαθεν»;

Οι λέξεις που τελειώνουν σε -θεν είναι επιρρήματα και συγκεκριμένα σκέτα, δηλαδή δε συνοδεύονται από προθέσεις. Το -θεν δείχνει κατεύθυνση και σημαίνει «από». Επομένως, είναι πλεονασμός να ξαναβάζουμε το «από». Το σωστό είναι το «ανέκαθεν» που σημαίνει «από πάντοτε». Αν πούμε «από ανέκαθεν» είναι σαν να λέμε «από από πάντοτε». Στην περίπτωση του «εξ απ'ανέκαθεν» δεν μπορούμε να πούμε και πολλά μια και πρόκειται για εγκληματικό λάθος.

Ομοίως λέμε:

«έμπροσθεν», «κάτωθεν», «όπισθεν», «άνωθεν», «έξωθεν», «δεξιόθεν», «εκατέρωθεν», «πόθεν» και «μακρόθεν».

Το ίδιο ισχύει για τη φράση «εκ του μακρόθεν», στην οποία οι δύο πρώτες λέξεις είναι περιττές.