ΣΕΙΣΜΟΣ: ΠΑΝΙΚΟΣ Ή ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ;
Πριν μιλήσουμε για το φυσικό φαινόμενο του σεισμού, ας ετυμολογήσουμε τη λέξη αυτή. Ο σεισμός προέρχεται από το ρήμα σείω/σείομαι που σημαίνει κουνάω/κουνιέμαι.
Με απλά και κατανοητά λόγια, ο σεισμός είναι η δόνηση του εδάφους που άλλοτε γίνεται ελαφρώς αντιληπτή και άλλοτε πλήρως. Παράλληλα, μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για την αίσθηση της κίνησης του εδάφους μαζί με ό,τι υπάρχει πάνω σε αυτό (πχ. σπίτια, δέντρα, δρόμοι, πλατείες, αντικείμενα κλπ) αλλά και το βουητό που τη συνοδεύει. Αποτελεί φυσικό φαινόμενο όπως και η βροχή, το χαλάζι, η αστραπή, τα σύννεφα, το χιόνι, το ουράνιο τόξο, ο ανεμοστρόβιλος, τα κύματα, το ενεργό ή ανενεργό ηφαίστειο.
Ο σεισμός δημιουργεί στους ανθρώπους ένα αίσθημα πανικού και ανασφάλειας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ιδίως όταν το επίκεντρό του είναι κοντά σε κατοικημένες περιοχές προκαλεί σοβαρά προβλήματα και εκτεταμένες ζημιές σε διάφορες κατασκευές. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι καταστροφές αυτές γίνονται αιτία να τραυματιστούν ή ακόμα και να χάσουν τη ζωή τους άνθρωποι. Αν και κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο γίνονται αντιληπτοί περισσότεροι από 3000 σεισμοί, συνήθως λιγότεροι από 10 είναι αυτοί που προκαλούν σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Ο ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ είναι αυτός της Χιλής τον Μάιο του 1960 και είχε μέγεθος 9,5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ. Ο σεισμός μπορεί να διαταράξει την καθημερινή ζωή δημιουργώντας σημαντικά προβλήματα:
σε δίκτυα όπως,
- οδικό (καταστροφή δρόμων, γεφυρών κλπ)
- σιδηροδρομικό (καταστροφή γραμμών)
- τηλεπικοινωνιακό
- ηλεκτρικό
- ύδρευσης
αλλά και σε κατοικίες, διάφορα κτίρια και άλλες κατασκευές.
Στο φυσικό περιβάλλον πιθανότατα να προκληθούν κατολισθήσεις ή καθιζήσεις.
Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, μπορεί ένα σεισμό ν' ακολουθήσει μια πυρκαγιά, προκαλώντας μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που έχει προκαλέσει ο ίδιος ο σεισμός. Επίσης, δεν είναι σπάνια η εμφάνιση πλημμύρας εξαιτίας βλαβών στα δίκτυα ύδρευσης, καταστροφής φραγμάτων ή αλλαγής της ροής ποταμών.
Στην παγκόσμια ιστορία έχει καταγραφεί ένας τεράστιος αριθμός σεισμών. Πολλοί από αυτούς κατέστρεψαν πόλεις και χωριά. Όμως όσο μεγάλη κι αν ήταν η καταστροφή, κανένας σεισμός δεν στάθηκε ικανός να σταματήσει την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Τα κτίρια ξαναχτίστηκαν, οι δρόμοι ξαναφτιάχτηκαν και όλοι απέκτησαν εμπειρίες για την μελλοντική αντιμετώπιση των σεισμών.
Είτε βρισκόμαστε στο σχολείο είτε στο σπίτι μας ή σε χώρο εξωτερικό, μόλις αντιληφθούμε τη σεισμική δόνηση φροντίζουμε να καλύψουμε με τα χέρια μας το πάνω μέρος της κεφαλής μας και να βρούμε ασφαλές καταφύγιο. Το κεφάλι μας το καλύπτουμε για να αποφύγουμε τυχόν τραυματισμό από πτώση αντικειμένου πάνω μας. Σχετικά με το ασφαλές καταφύγιο, εάν βρισκόμαστε σε εξωτερικό χώρο τότε πηγαίνουμε γρήγορα σε ανοιχτό χώρο χωρίς δέντρα, κολώνες, καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος και ψηλά κτίρια. Αν από την άλλη βρισκόμαστε σε κλειστό χώρο όπως σχολείο, σπίτι ή χώρο εργασίας, τότε μπαίνουμε αμέσως κάτω από το θρανίο, το τραπέζι ή το γραφείο μας αντίστοιχα. Έτσι, θα είμαστε απολύτως σίγουροι για την ατομική μας ακεραιότητα και θα διαφύγουμε κάθε κίνδυνο. Το παν είναι να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας μιας και ο πανικός ποτέ δεν ωφέλησε κανέναν. Γι'αυτό, δε φωνάζουμε, δεν τρέχουμε και δεν πανικοβαλλόμαστε.
Φυσικά και ο σεισμός είναι ένα φαινόμενο που ξεπερνά την ανθρώπινη δύναμη ίσως και φαντασία σε ορισμένες περιπτώσεις. Για να ξεπεραστεί όμως σαν όπλο χρειάζεται ψυχραιμία και σωστή διαχείριση.
